Dünyanın göz ardı ettiği Sudan’da neler oluyor? Ümmetin kanayan diğer yarası

Ümmetin kanayan bir diğer yarası da Sudan.. Adım adım iç savaşa sürüklenen ülkede son istatistiklere göre Hızlı Destek Güçleri ve Sudan Ordusu arasındaki çatışmalar başladığından bu yana 13 bin ölü, 26 bin yaralı var. Ayrıca savaş 1,5 milyonu ülke dışında 6,1 milyonu da ülke içinde olmak üzere çok büyük ölçekte göçe sebebiyet verdi. HIZLI DESTEK GÜÇLERİ KİMDİR? Darfur'da 2003'te çoğunlukla Arap olmayanların ayrımcılık şikayetiyle hükümete karşı silahlanması üzerine bir iç savaş yaşandı. Dönemin devlet başkanı Ömer el Beşir isyancılara karşı koymak için Arap kökenli milislerden yardım aldı. 2009 yılında Uluslararası Ceza Mahkemesinde soykırım işlemekle suçlanan Ömer el-Beşir milisleri kontrol altına almak istedi. Devlet bu yapıyı 2013 yılında resmen tanıdı. ‘’Hemedti’’ olarak bilinen komutanı Muhammet Hamdan Dagalo'ya, sınırları korumak ve kaçakçılık operasyonlarını ortadan kaldırmakla ilgili çeşitli görevler verildi. Hızlı Destek Güçlerinin sayısına ilişkin resmi bir istatistik bulunmamakla birlikte çeşitli kaynaklar, sayılarının ülkenin farklı bölgelerine dağılmış 60.000 ila 100.000 asker, subay ve astsubay arasında değiştiğini belirtmektedir. Hızlı Destek Güçleri, hafif ve orta makineli tüfekler ve uçaksavar silahlarıyla donatılmış yaklaşık 10.000 zırhlı dört çekişli araca sahiptir. Ayrıca BTR hafif zırhlı birliği de mevcuttur. Bazı kaynaklar, Hızlı Destek Güçleri'nin kontrolündeki altın madenlerinden elde edilen gelirin 2014 ile 2016 yılları arasında yaklaşık 123 milyon dolara ulaştığını söylüyor. Raporlar, BAE şirketi Kaloti'nin, Hemedti'nin kardeşi Abdurrahim Dagalo tarafından kurulan Al-Junaid Şirketi aracılığıyla 2012 ile 2019 yılları arasında 117 tondan fazla Sudan altını elde ettiğini de ortaya koydu. Hızlı Destek Güçleri, Sudan içinde ve dışında büyük yatırım şirketleri kurarak kaynakları artırmaya çalıştı. Hızlı Destek Güçlerinin Yemen savaşına katılımının kasasını güçlendirdiği de görülüyor. Raporlar, askere alım ve silahlanmanın artmasına katkıda bulunan BAE desteğinin de olduğunu gösteriyor. Hızlı Destek Güçleri, 2015 yılında Husilere karşı savaşmak için Hemedti ve El Burhan'ın gözetiminde Suudi ve BAE güçleriyle birlikte Yemen savaşına katıldı. Çoğu Hızlı Destek Güçlerinden olmak üzere 30.000 savaşçı Yemen'e gönderildi. Diğer raporlar, BAE ile Hemedti arasında, Hızlı Destek Güçleri için BAE finansmanı karşılığında Yemen savaşına katılmasını gerektiren ayrı bir anlaşma olduğunu ve bunun da savaşçı vazifelendirme oranlarında artışa yol açtığını gösteriyor. Hızlı Destek Güçlerine Yemen savaşında çeşitli roller verildi. İŞTE İÇ SAVAŞIN SEBEPLERİ • Pek çok kimse Hızlı Destek Güçlerini ordu içinde bir ordu olarak değerlendirmiştir. El Beşir'in devrilmesinden sonra bu güçlerin Sudan ordusuna tamamen entegre edilmesi için görüşmelere başlanmış ve buna paralel olarak Hızlı Destek Güçleri komutanı da sivil yönetime geçiş sürecine katılmıştır. • Anlaşmazlık, sivil partilerle yeni bir siyasi aşamaya geçiş sürecini başlatmaya yönelik uluslararası destekli bir plan nedeniyle patlak verdi. Nihai anlaşmanın Nisan ayı başlarında, eski Cumhurbaşkanı Ömer El Beşir'in halk ayaklanmasıyla devrilmesinin dördüncü yıldönümünde imzalanması planlanıyordu. • Plana göre hem ordu hem de Hızlı Destek Güçleri iktidardan vazgeçecekti. Bu süreçte iki konunun özellikle tartışmalı olduğu ortaya çıktı. Birincisi Hızlı Destek Güçleri’nin düzenli silahlı kuvvetlere entegrasyonunun zaman çizelgesi, ikincisi ise ordunun resmi olarak sivil denetim altına alınmasının zamanlaması. 15 Nisan'da çatışma çıktığında her iki taraf da birbirini şiddeti tırmandırmakla suçladı. Ordu, Hızlı Destek Güçlerini yasa dışı şekilde mühimmat depolamakla suçladı. Hızlı Destek Güçleri ise Hartum'daki kilit stratejik noktalara doğru yürürken, ordunun tamamen Beşir'e sadık olanlarla bir komplo içinde iktidarı ele geçirmeye çalıştığını söyledi. SUDAN'DA SON DURUM  Sudan ordusunun, hava kuvvetleri de dahil olmak üzere gelişmiş kaynakları olmasına rağmen, yaklaşık 100.000 olduğu tahmin edilen Hızlı Destek Kuvvetlerine bağlı savaşçı, Hartum ve komşu şehirlerin yanı sıra diğer bölgelere de yayılmış durumda. Diğer taraftan ülkenin yaşadığı ekonomik kriz ve artan insani ihtiyaçlar çatışmanın uzaması, büyümesi ve tam bir insani trajediye evrilme tehdidini taşıyor. Sudan Dışişleri Bakanı Ali El Sadık Ali, birkaç gün önce Tarafsızlar Zirvesi'nden önce Sudan Silahlı Kuvvetlerinin geçen Nisan ayından bu yana ‘’sınır ötesi saldırgan milislere’’ karşı haklı bir savunma savaşı yürüttüğünü belirtmişti.